Hiện tượng Deja vu là một trải nghiệm tâm lý phổ biến, khiến nhiều người cảm thấy bối rối và tò mò. Hẳn bạn đã từng đứng trước một khung cảnh hoàn toàn mới nhưng lại có cảm giác quen thuộc đến rùng mình. Cảm giác này có thể thoáng qua chỉ trong vài giây, nhưng đủ để lại dấu hỏi lớn trong tâm trí: Liệu đây có phải là ký ức từ kiếp trước, một điềm báo tương lai, hay chỉ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên?
- Quản lý stress bằng những biện pháp đơn giản hàng ngày
- Bệnh tâm lý là gì? Các rối loạn tâm thần thường gặp?
- Ngủ nhiều có tốt không? Sự thật về giấc ngủ mỗi người
Dược phẩm Tuệ Tĩnh và cố vấn chuyên môn TS Dược Bùi Thị Bình, qua bài viết hôm nay cung cấp thông tin về hiện tượng Deja vu là gì, từ nguyên nhân, những đối tượng dễ gặp phải đến cách xử lý khi Deja vu xảy ra.
Hiện tượng Deja vu là gì?
Deja vu là cảm giác quen thuộc sai lầm như bạn chắc “đã từng” trải qua khoảnh khắc hiện tại, trong khi thực tế không có ký ức phù hợp nào đã từng diễn ra cả. Đây là một trải nghiệm thoáng qua và thường lành tính ở người khỏe mạnh.
Ước tính khoảng 60–80% người trưởng thành đã trải qua hiện tượng Deja vu ít nhất một lần trong đời. Mặc dù là một cảm giác mơ hồ, nhưng nó đã được nghiên cứu rộng rãi và coi là một trải nghiệm nhận thức phức tạp, không gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Hiện tượng dễ nhầm lẫn với Deja vu
Để có cái nhìn toàn diện hơn về hiện tượng này, chúng ta cần phân biệt Deja vu với một số trạng thái tâm lý gần giống:
- Jamais vu (chưa từng thấy): Ngược lại với Deja vu, đây là cảm giác không quen thuộc. Bạn đột nhiên thấy một khung cảnh, một người hay một từ ngữ quen thuộc lại trở nên xa lạ, lạ lẫm.
- Deja Reve (đã từng mơ): Đây là cảm giác rằng một trải nghiệm hiện tại đã từng xuất hiện trong một giấc mơ của bạn trước đó. Mặc dù có phần giống, Deja Reve liên quan trực tiếp đến ký ức từ giấc mơ chứ không phải là sự quen thuộc sai lầm như Deja vu.
- Presque vu (gần như thấy): Trạng thái này còn được gọi là hiện tượng “đầu lưỡi”. Bạn biết chắc mình biết một từ, một cái tên nhưng không thể nào nhớ ra để thốt lên được. Dù không phải là một hiện tượng liên quan đến ký ức, Presque vu cũng cho thấy sự “trục trặc” tạm thời trong hệ thống truy xuất thông tin của não.
Ai hay gặp hiện tượng Deja vu hơn?
Hiện tượng Deja vu có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng có một số nhóm đối tượng có xu hướng trải nghiệm cảm giác này thường xuyên hơn:
- Người trẻ tuổi: Deja vu phổ biến nhất ở những người từ 15 đến 25 tuổi. Hiện tượng này có xu hướng giảm dần khi chúng ta bước sang tuổi trung niên và già đi.
- Ảnh hưởng của stress và thiếu ngủ: Khi bạn bị căng thẳng kéo dài, mệt mỏi hoặc thiếu ngủ, não bộ của bạn cũng sẽ bị ảnh hưởng. Giống như một chiếc máy tính hoạt động quá tải, hệ thống xử lý thông tin và ký ức của não cũng có thể bị “lỗi”, dẫn đến những cảm giác bất thường như hiện tượng Deja vu. Một số khảo sát tự báo cáo gợi ý tình trạng này xuất hiện dày hơn khi thiếu ngủ kéo dài hoặc căng thẳng, nhưng các mối liên hệ này chưa chứng minh được quan hệ nhân – quả.
- Yếu tố liên quan đến môi trường: Những người thường xuyên tiếp xúc với các bối cảnh mới, như những người hay đi du lịch, có thể trải nghiệm hiện tượng Deja vu thường xuyên hơn do não bộ liên tục phải xử lý lượng thông tin lớn.
Nguyên nhân gây ra hiện tượng Deja vu
Có rất nhiều giả thuyết để giải thích cho nguyên nhân hiện tượng Deja vu. Mặc dù vẫn còn nhiều tranh luận, nhưng hiện nay đều tập trung vào cách não bộ xử lý thông tin và ký ức.
Sự “lệch pha” giữa cảm giác quen thuộc và truy hồi ký ức
Đây là mô hình được ủng hộ mạnh mẽ nhất hiện nay. Giả thuyết này cho rằng hiện tượng Deja vu xảy ra khi có sự không đồng bộ giữa cảm giác quen thuộc và khả năng truy hồi ký ức tại vùng thái dương trong (đặc biệt là hồi hải mã và hồi cận hải mã). Não bộ bỗng nhiên “bật đèn quen thuộc”, dù bạn không thể truy xuất được bất kỳ ký ức nào khớp với tình huống hiện tại. Điều này tạo ra cảm giác “đã từng” một cách sai lầm.
Rối loạn trong xử lý ký ức ngắn hạn và dài hạn
Não bộ có hai “ngăn tủ” chính để lưu trữ ký ức: ngắn hạn (cho những sự kiện vừa xảy ra) và dài hạn (cho những ký ức đã lâu). Đôi khi, một sự kiện mới vừa diễn ra lại vô tình bị chuyển nhầm thẳng vào ngăn ký ức dài hạn. Khi đó, não sẽ truy xuất lại thông tin này như một ký ức cũ, tạo ra cảm giác quen thuộc, dù thực tế nó vừa mới xảy ra.
Ký ức tiềm ẩn
Giả thuyết này cho rằng hiện tượng Deja vu không phải là ký ức từ kiếp trước mà là một ký ức đã từng được trải nghiệm nhưng chưa được ghi nhớ một cách có ý thức. Ví dụ, khi bạn vô tình lướt qua một hình ảnh, một mùi hương hoặc một âm thanh nào đó. Não bộ của bạn ghi nhận những thông tin này, nhưng bạn không nhận ra. Vài ngày sau, khi quay trở lại khu vực đó, những tín hiệu từ tiềm thức được kích hoạt, tạo ra cảm giác quen thuộc mãnh liệt.
Giả thuyết lịch sử về tín hiệu thần kinh
Một giả thuyết lịch sử cho rằng hiện tượng Deja vu xảy ra khi có sự chậm trễ nhỏ giữa các tín hiệu thần kinh, ví dụ như tín hiệu từ một bên mắt đến não nhanh hơn tín hiệu từ bên còn lại. Điều này khiến não bộ xử lý phần thông tin đến trước như một ký ức. Tuy nhiên, giả thuyết này có bằng chứng hạn chế và không được ủng hộ rộng rãi như mô hình “lệch pha” hiện nay.
Hỗ trợ giấc ngủ từ thảo dược tự nhiên Harman Tuệ Tĩnh
Cách xử lý khi gặp phải hiện tượng Deja vu
Khi gặp phải hiện tượng Deja vu và cảm thấy khó chịu, hãy áp dụng những cách đơn giản sau để lấy lại bình tĩnh:
- Bài tập grounding: Bài tập 5-4-3-2-1 là một phương pháp hiệu quả để đưa bản thân về với thực tại. Hãy gọi tên 5 thứ bạn nhìn thấy, 4 thứ bạn có thể chạm vào, 3 thứ bạn nghe thấy, 2 thứ bạn ngửi thấy và 1 thứ bạn nếm được.
- Hít thở sâu: Hãy nhắc nhở bản thân rằng đây chỉ là một hiện tượng tâm lý bình thường và không có gì đáng sợ. Bài tập thở sẽ giúp bạn lấy lại bình tĩnh và thư giãn hơn.
- Thay đổi môi trường: Nếu đang ở một nơi cố định, hãy thử đứng dậy đi lại hoặc thay đổi góc nhìn.
Về lâu dài, việc duy trì một lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để giữ cho não bộ luôn hoạt động ổn định và hiệu quả.
- Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ là thời gian để não bộ phục hồi và tái tạo năng lượng. Đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm.
- Tập thể dục đều đặn: Vận động giúp tăng cường lưu thông máu lên não, cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cho các tế bào thần kinh.
- Giảm stress: Tìm cách thư giãn bằng thiền, yoga, đọc sách hoặc nghe nhạc trước khi ngủ.
Giải pháp hỗ trợ giấc ngủ Harman Tuệ Tĩnh
Khi ngủ ngon và giảm bớt căng thẳng, hệ thần kinh sẽ hoạt động hiệu quả hơn, giúp xử lý thông tin và ghi nhớ tốt hơn. Nhiều người đang gặp khó khăn trong việc duy trì một giấc ngủ sâu và thư thái, dẫn đến những căng thẳng thần kinh không đáng có.
Harman Tuệ Tĩnh là một sản phẩm hỗ trợ giấc ngủ và thư giãn thần kinh, được bào chế dựa trên tinh hoa của y học cổ truyền và quy trình sản xuất hiện đại. Sản phẩm là sự kết hợp của 5 loại thảo dược quý:
- Lạc Tiên, Vông Nem và Lá Sen: Đây là các loại thảo dược nổi tiếng với công dụng an thần, giúp làm dịu hệ thần kinh, hỗ trợ giảm căng thẳng và tạo điều kiện thuận lợi để người dùng dễ đi vào giấc ngủ hơn.
- Xuyên Khung và Đinh Lăng: Hai vị thuốc này đã được sử dụng từ lâu đời trong các bài thuốc Y học cổ truyền với mục tiêu cải thiện lưu thông máu. Một hệ tuần hoàn máu tốt giúp cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cho các tế bào thần kinh, góp phần làm giảm cảm giác nặng đầu, căng thẳng.
Sản phẩm Harman Tuệ Tĩnh là một lựa chọn hỗ trợ cho những ai muốn cải thiện chất lượng giấc ngủ và làm dịu tinh thần một cách tự nhiên.
Hiện tượng Deja vu là một trải nghiệm tâm lý thú vị, một minh chứng cho sự phức tạp và kỳ diệu của bộ não con người. Hầu hết các trường hợp, đây chỉ là một “lỗi” nhỏ, lành tính trong quá trình xử lý ký ức, không phải là dấu hiệu của bệnh tật hay những điều bí ẩn.
Liên hệ hotline Dược phẩm Tuệ Tĩnh 1800 2295 (Miễn cước) hoặc đặt lịch khám tại Phòng khám YHCT Tuệ Tĩnh Đường TẠI ĐÂY để nhận tư vấn chuyên sâu và tận tâm nhất cho sức khỏe của bạn và gia đình.
